Je hebt rijkdom, veel rijkdom en te veel rijkdom. Dat laatste is het ‘probleem’ van Hendrik Bentinck wanneer hij in 1745 Werkeren erft (het huidige Park de Stadshoeve). Het wordt maar liefst zijn derde havezate en hij gaat er dan ook niet wonen.
Om de uitgestrekte landerijen te kunnen blijven beheren, bouwt hij er rond 1748 een boerderij en neemt hij een zetboer in dienst.
Behalve deze nieuwe boerderij, die Werkel wordt genoemd, staan er in die tijd nog twee andere boerderijen in dezelfde buurt aan het begin van de Oude-Wetering in Mastenbroek: Stokkebrand en het Luibuis. Deze twee bestaan al vóór 1682 en zijn dus minstens 100 jaar ouder dan Werkel. Stokkebrand maakt deel uit van havezate Werkeren en wordt ‘het hoveniershuis’ of ‘de tuinmanswoning’ genoemd. Het huis ‘Stokkebrand’ bestaat nog steeds en grenst aan de noordelijke rand van Park de Stadshoeve.
Boerderij ’t Werkel in 1980
Voor zover ik heb kunnen nagaan, is Evert van Werkel in 1787 het eerste kind dat op boerderij Werkel wordt geboren. Ik vind het leuk om dit speciaal te vermelden omdat ik de laatste ben die er is geboren (in 1965). In mijn jeugd was boerderij ’t Werkel een geweldige plek om verstoppertje te spelen. Hoe fantastisch moet dat voor de kleine Evert zijn geweest, pal naast een gigantische leegstaande havezate met weelderige tuinen. Zou er nooit eens iemand ‘stiekem’ zijn krappe bedstee in de tochtende boerderij hebben verruild voor een luxe bed in één van de twaalf verwarmde kamers van de havezate?
Het bidprentje van Evert van Werkel
Terwijl in de tweede helft van de achttiende eeuw de bedrijvigheid op de voorburcht alsmaar toeneemt en boerderij Werkel tot bloei komt, raakt op de hoofdburcht havezate Werkeren steeds verder in verval. Na 70 jaar leegstand laten de Bentincks hem slopen. Boerenhuis ’t Werkel blijft staan en wordt in 1819 verkocht aan Berend Wolters. Door het huwelijk van zijn dochter met Hendrik Reuvekamp komt de boerderij in het bezit van mijn familie.
Het hele verhaal over het verval van havezate Werkeren en het ontstaan van boerderij ’t Werkel kun je lezen op: https://www.lianreuvekamp.nl/2021/03/19/intermezzo-8-werkeren-en-werkel/
(Wordt vervolgd)
Bronnen:
– Rijksarchief in Overijssel (1980). Oude luister in het Kerspel. Catalogus van de tentoonstelling over havezaten en buitenplaatsen rond Zwolle
– Stichting Promotie Archeologie (2005). Havezate Werkeren. De Heren van Werkeren en hun kasteel. Zwolle: Stichting Promotie Archeologie
– Braakman-Reuvekamp, M. (1988). Genealogie Reuvekamp. Zwolle: Uitgave in eigen beheer
