Is jou wel eens opgevallen dat in Park de Stadshoeve de contouren van het vroegere kasteel Werkeren met bakstenen zijn aangegeven? Stichting de Stadshoeve wil ze graag nóg beter zichtbaar maken, met muren op zithoogte.
Een mooi plan, dat het verleden tastbaarder maakt en de fantasie prikkelt. Want zittend op zo’n muurtje ga je je al gauw afvragen hoe het was om op een kasteel te wonen. Hoe het interieur eruit zag. En wat de bewoners zoal deden op een dag.
Kasteel Werkeren ca. 1630. Op de voorburcht staat een bouwhuis voor het vee en op de hoofdburcht het kasteel/de havezate.
Het is best moeilijk om je hier in onze tijd een voorstelling van te maken, maar gelukkig besloot de weduwe Anna Bentinck in 1649 te hertrouwen. Er moest toen een boedelbeschrijving voor haar kinderen worden opgemaakt, en deze geeft ons een fantastisch inkijkje in het Werkeren van toen.
Wat meteen opvalt, is dat het er een drukte van belang moet zijn geweest, met tientallen personeelsleden (in uniform) en evenzovele gastenkamers. Er waren ‘behangsels in alle kleuren van de regenboog’, en Werkeren had wel iets van een hotel. Maar dan wel heel chic, met overdadige luxe en heel veel statussymbolen, in de vorm van schilderijen (60!), landkaarten (een zeldzaamheid in die tijd), zilverwerk met familiewapen (voor de eettafel), stoelen met geborduurde kussens (ook met familiewapen), linnengoed dat op Werkeren zelf werd geweven, enzovoort, enzoverder.
En toch zijn sommige dingen (bijna) onveranderd als je kijkt naar het huidige Park de Stadshoeve met al zijn levendigheid. Een boomgaard, moestuin, percelen graan en vele soorten boerderijdieren maakten Werkeren zelfvoorzienend. Sommige vinden we terug in het park. En met ruimte voor vijftig gasten deed de eetkamer op Werkeren niet onder voor de bistro.
Het bouwhuis voor het vee op de voorburcht van Werkeren is ergens tussen 1550 en 1628 gebouwd en heeft er tot 1989 gestaan. In mijn jeugd op boerderij ’t Werkel (op de vroegere voorburcht) noemden we dit de ‘kasteelschuur’. (Foto: 1980.) ]
Of in Park de Stadshoeve de bakstenen paden plaats zullen maken voor muurtjes op zithoogte, is nog niet zeker. Maar mocht jouw fantasie wel wat hulp kunnen gebruiken, dan vind je een uitgebreide rondleiding met de boedelbeschrijving uit 1649 op https://www.lianreuvekamp.nl/2021/03/09/intermezzo-5-havezate-werkeren/
(Wordt vervolgd)
Bronnen:
– Rijksarchief in Overijssel (1980). Oude luister in het Kerspel. Catalogus van de tentoonstelling over havezaten en buitenplaatsen rond Zwolle
– Stichting Promotie Archeologie (2005). Havezate Werkeren. De Heren van Werkeren en hun kasteel. Zwolle: Stichting Promotie Archeologie
